Γιατί ο Νετανιάχου επιδιώκει την κλιμάκωση

Γράφει ο

Γιώργος Βενέτης

Η Δύση σύσσωμη καταδίκασε την ιρανική επίθεση, απέφυγε όμως να καταδικάσει τον βομβαρδισμό της διπλωματικής αντιπροσωπείας του Ιράν στη Δαμασκό. Με προκλητική υποκρισία χαρακτηρίζονται εγκλήματα όσα γίνονται κατά του Ισραήλ και όσα εκείνο διαπράττει να καλύπτονται από την «κατανόηση» της «νόμιμης άμυνας». Από την άλλη η Δύση και ειδικά οι Ευρωπαίοι δίνουν ρεσιτάλ υποκρισίας. Οι καταδικαστικές δηλώσεις για την επίθεση του Ιράν στερούνται  αξιοπιστίας, όταν σε όσα διαπράττει το Ισραήλ στη Γάζα, οι όποιες παρεμβάσεις των Ευρωπαίων είναι προσχηματικές. Οι ακρότητες του Ισραήλ δεν είναι  τιμωρία για την  επίθεση της Χαμάς στο έδαφος του Ισραήλ, αλλά εθνοκάθαρση

Ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ φοβούνται ότι το Ισραήλ θα βιαστεί να απαντήσει στην ιρανική επίθεση χωρίς να εξετάσει τις πιθανές επιπτώσεις, δήλωσαν στο NBC News ένας ανώτερος αξιωματούχος της κυβέρνησης και ένας ανώτερος αξιωματούχος ασφαλείας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες εκφράζονται φόβοι ότι η σύγκρουση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ θα μπορούσε πλέον να επεκταθεί σε ολόκληρη την περιοχή. Αυτό εξαρτάται από το πώς θα αντιδράσει το Ισραήλ.
Αναφέρθηκε επίσης ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν εξέφρασε κατ’ ιδίαν την ανησυχία του, ότι ο πρωθυπουργός Νετανιάχου προσπαθεί να παρασύρει τις ΗΠΑ βαθύτερα σε μια ευρύτερη σύγκρουση.

Ο φόβος ότι οι επιπτώσεις του πολέμου στη Γάζα θα επεκταθούν σε  ολόκληρη τη Μέση Ανατολή ήρθε ένα βήμα πιο κοντά στην πραγματικότητα, με την  ισραηλινή αεροπορική επιδρομή και την ιρανική απάντηση. Ενώ το Ισραήλ πραγματοποιεί τακτικά αεροπορικές επιδρομές εναντίον ιρανικών στόχων και δολοφονίες ιρανικού στρατιωτικού προσωπικού στη Συρία, η κατά σαφή παραβίαση του διεθνούς δικαίου επίθεση στο προξενείο, που θεωρείται  κυρίαρχο έδαφος του Ιράν, σηματοδότησε μια σημαντική κλιμάκωση. Μέχρι τώρα, η ηγεσία του Ιράν ήταν σχετικά συγκρατημένη στις  απαντήσεις της στις ισραηλινές ενέργειες, καθώς θέλει να αποφύγει έναν ολοκληρωτικό πόλεμο. Μετά την επίθεση στη Δαμασκό, ωστόσο, η Τεχεράνη δεχόταν  αυξημένη   πίεση  στο εσωτερικό  αλλά και από τους περιφερειακούς συμμάχους της,  να δώσει σκληρή απάντηση, ώστε να μην  προβάλει μια εικόνα  αδυναμίας που θα προκαλέσει περαιτέρω επιθετικότητα.

Η σκοπιμότητα της κλιμάκωσης

Η κλιμάκωση επιδιώκεται από το Ισραήλ για να βγει από το αδιέξοδο της Γάζας. Η επίθεση στο προξενείο αποτελούσε άμεση επίθεση στο Ιράν και είχε σαν στόχο  να προκληθεί το Ιράν να αντεπιτεθεί δυναμικά, γεγονός που θα αύξανε την  πιθανότητα να εμπλακούν οι Ηνωμένες Πολιτείες άμεσα στη  σύγκρουση. Παράλληλα, αυτή η εξέλιξη θα ωθούσε τη συζήτηση μακριά από την καταστροφή που προκαλείται στη Γάζα, όπου θα εντείνετο η γενοκτονική δράση, υπό την κάλυψη που θα προσέφερε μία περιφερειακή σύγκρουση. Το Ιράν δεν έπεσε όμως στην παγίδα, η απάντησή του ήταν μεν εντυπωσιακή αλλά ταυτόχρονα προσχηματική. Απέφυγε να προκαλέσει μεγάλες καταστροφές και κυρίως ανθρώπινα θύματα.

Το Ισραήλ αναζητά μία διέξοδο από μια κατάσταση στην οποία ο διακηρυγμένος στόχος του για «καταστροφή της Χαμάς» είναι απρόσιτος, ενώ η παγκόσμια απομόνωση του λόγω των ακροτήτων στη Γάζα είναι αναμφισβήτητη. Η συνήθως αυτόματη υποστήριξη των Η.Π.Α. έχει τεθεί υπό όρους. Για τον Νετανιάχου προσωπικά, η κλιμάκωση του πολέμου,  είναι ίσως η μόνη προφανής ελπίδα του για να αποτρέψει τις πολιτικές και νομικές του δυσκολίες. Ο αυτοεγκλωβισμός του Νετανιάχου προσιδιάζει σε αυτόν του Ζελένσκι και στις προσπάθειες  του προέδρου της Ουκρανίας να εμπλέξει τη Δύση στον πόλεμο (με τελευταία προσπάθεια τα πλήγματα στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια). Ο Ουκρανός πρόεδρος θεωρεί καιροσκοπικά,  ότι η επέκταση του πολέμου θα δώσει λύση στο αδιέξοδο που έχει οδηγήσει τη χώρα του, εξασφαλίζοντας παράλληλα την πολιτική του επιβίωση. Αμφότεροι αδιαφορούν για τις προεκτάσεις που μπορεί να πάρει η διεύρυνση του πολέμου για την παγκόσμια κοινότητα.

Παγκόσμια ανησυχία

Η επικίνδυνη κλιμάκωση στην Μέση Ανατολή αυξάνει τους φόβους της αμερικανικής κυβέρνησης για επέκταση του πολέμου, σε μία εκλογική χρονιά που ο Μπάιντεν διεκδικεί την επανεκλογή του. Ο αμερικανός  Πρόεδρος θα επιδιώξει να κρατήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες μακριά από την άμεση επέμβαση, επειδή η αμερικανική κοινή γνώμη στρατεύεται ενάντια σε έναν νέο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, μετά το Ιράκ και το Αφγανιστάν.

Η κλιμακούμενη ένταση ανησυχεί όχι μόνο τις ΗΠΑ αλλά και άλλους μεγάλους «παίκτες» της παγκόσμιας κοινότητας, όπως η Κίνα και η Ρωσία. Σε αυτό ακριβώς το σημείο, εδράζονται οι διεθνείς πιέσεις, με απώτερο στόχο να αποκλιμακωθεί η ένταση και να αποφευχθεί το χειρότερο, το οποίο θα  συνεπαγόταν έναν ολοκληρωτικό πόλεμο ανάμεσα στους πλέον  θανάσιμους εχθρούς παγκοσμίως. Πέρα από τις γεωπολιτικές αναταράξεις  η παγκόσμια κοινότητα ανησυχεί και για το οικονομικό αποτύπωμα μίας απευκταίας κλιμάκωσης, π.χ. οι επιπτώσεις από το ενδεχόμενο το Ιράν να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ εφόσον το κρίνει αναγκαίο, θα είναι σημαντικές καθώς περίπου το 1/5 του όγκου της παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου διέρχεται καθημερινά από τα Στενά του Ορμούζ. Κατά μέσο όρο 20,5 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου και πετρελαιοειδών περνούν καθημερινά από τα Στενά του Ορμούζ σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας αναλύσεων Vortexa.

Συμπερασματικά,  η ασυνήθης υποκρυπτόμενη επικοινωνία της  Ουάσιγκτον με την Τεχεράνη, δείχνει ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν ανησυχεί και φοβάται, ότι η κλιμακούμενη κρίση θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιφερειακή σύγκρουση, με αβέβαιη την  εξέλιξη για τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή. Με τη διαφαινόμενη ρωσική νίκη στην Ουκρανία, μία ακόμη εστία πολέμου στο μέτωπο Μέσης Ανατολής, θα «ενταφίαζε» τις περιορισμένες πιθανότητες που έχει ο Μπάιντεν για την επανεκλογή του.